ਇੱਥੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ “ਭੂ-ਅੰਦਾਜ਼ਾ / ਖਸਰਾ ਖਾਤੌਨੀ” ਜਾਂ “Land Records” ਨੂੰ Punjabi ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਚੈੱਕ ਅਤੇ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਦਾ ਪੂਰਾ ਤਰੀਕਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਮੀਨ ਜਾਂ ਭੂਮਿ ਇੱਕ ਅਮੂਲ ਧਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨ, ਜਾਇਦਾਦ ਮਾਲਕ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਹੱਕਾਂ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਮੀਨ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭੂ-ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਖਸਰਾ, ਖਤੌਨੀ, ਜਮਾਬੰਦੀ ਜਾਂ ਭੂ-ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਵਰਗੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤਹਿਸੀਲ ਦਫ਼ਤਰ ਜਾਂ ਪਟਵਾਰੀ ਦੇ ਕੋਲ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਸਮਾਂ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ ਭਰਿਆ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।ਪਰ ਹੁਣ ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਡੀਆ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ Punjab Land Records Society (PLRS) ਰਾਹੀਂ ਜਮੀਨ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਲੋਕ ਘਰ ਬੈਠੇ ਆਪਣੀ ਜਮੀਨ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖਸਰਾ ਨੰਬਰ, ਖਤੌਨੀ, ਜਮਾਬੰਦੀ, Mutation Report ਆਦਿ — ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਚੈੱਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ PDF ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡਾਊਨਲੋਡ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਨਵੀਂ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਸਹੂਲਤ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਪਟਵਾਰੀ ਜਾਂ ਦਫ਼ਤਰੀ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ, ਜਾਇਦਾਦ ਮਾਲਕ, ਬੈਂਕ ਲੋਨ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਅਦਾਲਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਪਾਸੀਆਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਇੱਕ ਕਲਿੱਕ ਉੱਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਬੁਨਿਆਦੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ:
| ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦਾ ਨਾਮ | ਵਰਤੋਂ |
|---|---|
| Jamabandi (ਖਤੌਨੀ) | ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ |
| Mutation Report | ਮਾਲਕੀ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ |
| Roznamcha | ਦਫ਼ਤਰੀ ਨੋਟ |
| Integrated Land Record (ILR) | ਸਾਰੇ ਭੂ-ਰਿਕਾਰਡ ਇੱਕ ਥਾਂ |
ਭੂ-ਰਿਕਾਰਡ ਕੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਭੂ-ਰਿਕਾਰਡ ਜਾਂ Land Records ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਜਾਂ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ:
- ਖੇਤ ਦੀ ਮਾਪ (ਖਸਰਾ ਨੰਬਰ)
- ਮਾਲਕ ਦਾ ਨਾਮ
- ਜਮੀਨ ਦੀ ਕਿਸਮ (ਕਰਸ਼ੀਯੋਗ ਜਾਂ ਅਕਰਸ਼ੀਯੋਗ)
- ਖੇਤੀ ਵਾਲੀ ਫ਼ਸਲ
- ਖਾਤਾ ਨੰਬਰ
- Mutation ਰਿਕਾਰਡ
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਭੂ-ਰਿਕਾਰਡ ਚੈੱਕ ਕਰਨ ਲਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪੋਰਟਲ:
👉 Punjab Land Records Society (PLRS) Portal
🔗 ਜਾਓ PLRS ਵੈਬਸਾਈਟ ਤੇ
ਆਨਲਾਈਨ ਭੂ-ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਜਾਂ ਖਸਰਾ ਖਾਤੌਨੀ ਵੇਖਣ ਦਾ ਕਦਮ ਦਰ ਕਦਮ ਤਰੀਕਾ:
🔹 ਪਹਲਾ ਕਦਮ: ਰਸਮੀ PLRS ਵੈਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਜਾਓ
Browser ਖੋਲ੍ਹੋ ਅਤੇ ਟਾਈਪ ਕਰੋ: https://jamabandi.punjab.gov.in
🔹 ਦੂਜਾ ਕਦਮ: “Jamabandi” ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
ਹੋਮਪੇਜ ‘ਤੇ “Jamabandi” ਜਾਂ “View Records” ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ।
🔹 ਤੀਜਾ ਕਦਮ: ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਤਹਿਸੀਲ, ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਚੁਣੋ
Drop-down ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਤਹਿਸੀਲ, ਪਟਵਾਰੀ ਸਰਕਲ, ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਚੁਣੋ।
🔹 ਚੌਥਾ ਕਦਮ: ਖੋਜ ਤਰੀਕਾ ਚੁਣੋ
ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜਮੀਨ ਜਾਂ ਖੇਤ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਖੋਜ ਸਕਦੇ ਹੋ:
- ਖੇਵਟ ਨੰਬਰ ਨਾਲ
- ਖਤੌਨੀ ਨੰਬਰ ਨਾਲ
- ਖਸਰਾ ਨੰਬਰ ਨਾਲ
- ਮਾਲਕ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ
🔹 ਪੰਜਵਾਂ ਕਦਮ: ਵਿਵਰਣ ਭਰੋ ਅਤੇ “View Report” ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਵਿਵਰਣ ਭਰਦੇ ਹੋ, ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜਮੀਨ ਦੀ Jamabandi (ਖਤੌਨੀ) ਆ ਜਾਵੇਗੀ।
ਆਨਲਾਈਨ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ:
- ਨਤੀਜਾ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਤੁਸੀਂ “Print” ਜਾਂ “Download” ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਵੇਖੋਗੇ।
- ਉਸ ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀਂ PDF ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖਸਰਾ / ਖਤੌਨੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਜਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ‘ਚ ਸੇਵ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
✅ ਮੋਬਾਈਲ ਤੋਂ ਭੂ-ਰਿਕਾਰਡ ਵੇਖਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ:
- Chrome ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ Browser ‘ਚ PLRS ਵੈਬਸਾਈਟ ਖੋਲ੍ਹੋ।
- ਉਪਰ ਦਿੱਤੇ ਤਰੀਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਖੋਜ ਕਰੋ।
- PDF ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਫੋਨ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲੋ ਜਾਂ Print ਕਰੋ।
ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਂਦੇ ਸਵਾਲ (FAQ)
✅ ਸਵਾਲ 1: ਕੀ PLRS ਪੋਰਟਲ ਰਾਹੀਂ ਭੂ-ਰਿਕਾਰਡ ਵੇਖਣਾ ਮੁਫ਼ਤ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਹਾਂ, Punjab Land Records Society (PLRS) ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ਰਾਹੀਂ ਜਮੀਨ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਮੁਫ਼ਤ ਵੇਖੇ ਅਤੇ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
✅ ਸਵਾਲ 2: ਜੇ ਮੈਨੂੰ ਖਸਰਾ ਜਾਂ ਖਾਤਾ ਨੰਬਰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ, ਤਾਂ ਕੀ ਮੈਂ ਜਮੀਨ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਵੇਖ ਸਕਦਾ ਹਾਂ?
ਉੱਤਰ: ਹਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਮਾਲਕ ਦੇ ਨਾਂ ਜਾਂ ਪਿੰਡ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਤਹਿਸੀਲ ਆਦਿ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਕੇ ਵੀ ਜਮੀਨ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
✅ ਸਵਾਲ 3: Mutation Report ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: Mutation Report ਉਹ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਜਮੀਨ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਾਰਸਦਾਰੀ ਜਾਂ ਖਰੀਦ-ਫਰੋਖਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ।
✅ ਸਵਾਲ 4: ਜੇ ਖਸਰਾ ਜਾਂ ਖਤੌਨੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰੀਏ?
ਉੱਤਰ: ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪਟਵਾਰੀ ਜਾਂ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਜਾਂ PLRS ਗ੍ਰੀਵੈਂਸ ਪੋਰਟਲ ‘ਤੇ ਦਾਖਲ ਕਰਕੇ ਸੂਧਾਰ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ।
✅ ਸਵਾਲ 5: ਕੀ ਇਹ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ: ਹਾਂ, PLRS ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਖਸਰਾ, ਖਤੌਨੀ, ਜਾਂ Mutation Report ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਜਾਂ ਬੈਂਕ ਵੱਲੋਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
✅ ਸਵਾਲ 6: PLRS ਤੋਂ ਕੀ-ਕੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ: ਤੁਸੀਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ:
- ਖਤੌਨੀ (Jamabandi)
- Mutation Report
- Roznamcha
- Integrated Land Record
✅ ਸਵਾਲ 7: ਮੋਬਾਈਲ ‘ਤੇ ਭੂ-ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਵੇਖਣ ਲਈ ਕੋਈ ਐਪ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਹੁਣੇ ਤਕ PLRS ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਐਪ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਮੋਬਾਈਲ ਬਰਾਊਜ਼ਰ ਰਾਹੀਂ https://jamabandi.punjab.gov.in ਵੈਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
✅ ਸਵਾਲ 8: ਕੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਟ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ?
ਉੱਤਰ: ਹਾਂ, ਤੁਸੀਂ “Print” ਜਾਂ “Download” ਬਟਨ ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਕੇ PDF ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਟ ਜਾਂ ਸੇਵ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
✅ ਸਵਾਲ 9: ਇਹ ਸੇਵਾ ਦਿਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਉਪਲਬਧ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਹਾਂ, PLRS ਪੋਰਟਲ 24×7 ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
✅ ਸਵਾਲ 10: ਜੇ ਵੈਬਸਾਈਟ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰੀਏ?
ਉੱਤਰ: ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਬਾਅਦ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਜਾਂ ਨਿਕਟਤਮ CSC (Common Service Centre) ਜਾਂ ਤਹਿਸੀਲ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ।
ਨਿਸ਼ਕਰਸ਼ (Conclusion)
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਭੂ-ਰਿਕਾਰਡ ਜਾਂ ਖਸਰਾ ਖਤੌਨੀ ਵੇਖਣਾ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਸਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਘਰ ਬੈਠੇ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਜਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਚੱਲਣ ਨਾਲ ਨਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸਮਾਂ ਬਚਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿਚ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਵੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
